Γλαύκωμα

Φωτογραφία που δείχνει πώς βλέπει ο ασθενής που πάσχει από Γλαύκωμα (όπως βλέπετε έχει χαθεί η περιφερική όραση - σαν να βλέπει ο ασθενής μέσα από σωλήνα) Φωτογραφία που δείχνει πώς βλέπει ο ασθενής που πάσχει από Γλαύκωμα (όπως βλέπετε έχει χαθεί η περιφερική όραση - σαν να βλέπει ο ασθενής μέσα από σωλήνα)

Το γλαύκωμα είναι μια πάθηση του οπτικού νεύρου, η οποία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Το οπτικό νεύρο είναι σαν ένας σωλήνας που περιέχει περίπου ενάμιση εκατομμύριο μικροσκοπικές νευρικές ίνες και μεταφέρει τις εικόνες από το μάτι στον εγκέφαλο.

Όπως έχουν δείξει μεγάλες και πολυετείς έρευνες, το γλαύκωμα σχετίζεται άμεσα με την πίεση του ματιού.

Όσο μεγαλύτερη είναι η ενδοφθάλμια πίεση τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα να προκληθεί βλάβη στο οπτικό νεύρο.

Συχνά οι ασθενείς δεν αντιλαμβάνονται τίποτα παρά μόνο αφού έχει ήδη προκληθεί μεγάλη βλάβη στο οπτικό νεύρο. Εάν το οπτικό νεύρο έχει καταστραφεί ολόκληρο τότε προκαλείται τύφλωση.

Η πρώιμη ανίχνευση και θεραπεία από τον οφθαλμίατρο σας είναι το κλειδί στο να αποφευχθεί η βλάβη στο οπτικό νεύρο και η τύφλωση από το γλαύκωμα.

 

Τι προκαλεί το γλαύκωμα;

Το γλαύκωμα αποτελεί βασικό αίτιο τύφλωσης στις ΗΠΑ, και ιδιαίτερα σε άτομα άνω των 50 χρονών. Ωστόσο η απώλεια της όρασης από το γλαύκωμα μπορεί να αποφευχθεί εάν αυτό διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί νωρίς.

glafkoma

Ένα στρώμα από κύτταρα πίσω από την ίριδα (το χρωματιστό τμήμα του ματιού) παράγει ένα υγρό, που ονομάζεται υδατοειδές υγρό. Το υγρό αυτό περνά μέσα από μια τρύπα στο κέντρο της ίριδας (την κόρη) για να εξέλθει από το μάτι μέσα από μικροσκοπικό αποχετευτικό κανάλι. Αυτό το κανάλι βρίσκεται στη γωνία του ματιού, μεταξύ του πρόσθιου τμήματος του ματιού (τον κερατοειδή) και της ίριδας, και αποχετεύει το υγρό μέσα στην κυκλοφορία του αίματος (στις φλέβες). Κανονικά το υγρό που παράγεται είναι σε ισορροπία με το υγρό που αποχετεύεται, αλλά εάν αυτό δεν μπορεί να αποχετευτεί ή παράγεται πολύ, τότε η πίεση του ματιού ανεβαίνει. (Το υδατοειδές υγρό δεν έχει σχέση με τα δάκρυα).

Σε μερικούς ανθρώπους, η ζημιά προκαλείται από αυξημένη πίεση του ματιού. Άλλοι, μπορεί να έχουν φυσιολογική πίεση του ματιού, αλλά η βλάβη προκαλείται επειδή υπάρχει ευαισθησία στο οπτικό νεύρο. Στις περισσότερες περιπτώσεις και οι δυο παράγοντες παίζουν ρόλο, αλλά σε διαφορετικό βαθμό.

Ποιοι είναι οι διάφοροι τύποι γλαυκώματος;

Α. Το χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας

Είναι η πιο συχνή μορφή γλαυκώματος. Η αποχετευτική οδός, η αποχετευτική γωνία του ματιού, γίνεται λιγότερο επαρκής με το πέρασμα του χρόνου (όσο γερνάμε) και έτσι η πίεση στο εσωτερικό του ματιού ίσως αρχίσει να ανεβαίνει σταδιακά. Εάν αυτή η αυξημένη πίεση προκαλέσει βλάβη στο οπτικό νεύρο, είναι γνωστή ως χρόνιο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας.

Πάνω απ ό 90% του γλαυκώματος στους ενήλικες είναι γλαύκωμα ανοικτής γωνίας.

Η κατάσταση αυτή είναι πολύ ύπουλη, γιατί η βλάβη στην όραση συνήθως προκαλείται σταδιακά και χωρίς συμπτώματα. Έτσι το άτομο δεν αντιλαμβάνεται την ύπαρξη και το μέγεθος του προβλήματος μέχρι το οπτικό νεύρο να υποστεί σοβαρή ζημιά.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι ένας στους έξι ασθενείς με γλαύκωμα, έχει φυσιολογική πίεση (γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης).

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να εξεταστείτε με λεπτομέρεια και τον κατάλληλο ιατρικό - ηλεκτρονικό εξοπλισμό για την έγκαιρη διάγνωση, ειδικά εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό γλαύκωματος.

Β. Γλαύκωμα κλειστής ή στενής γωνίας

Μερικές φορές η αποχετευτική γωνία του ματιού μπορεί να αποφραχθεί εντελώς. Η ίριδα μπορεί να κλείσει εντελώς την αποχετευτική γωνία και έτσι η ενδοφθάλμια πίεση να ανέβει πολύ απότομα. Αυτή η κατάσταση λέγεται: οξύ γλαύκωμα.

Τα συμπτώματα στο οξύ γλαύκωμα είναι:

  • Ξαφνική εμφάνιση θολής όρασης που δεν βελτιώνεται
  • Έντονος πόνος στο μάτι με έντονη ερυθρότητα
  • Έντονος πονοκέφαλος επάνω από την οφρύ (φρύδι)
  • Στεφάνια γύρω από τα φώτα
  • Εμετοί ή τάση για εμετό.

Εάν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα καλέστε αμέσως τον οφθαλμίατρό σας. Εάν αυτή η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως από οφθαλμίατρο, το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση μέσα με μερικές μόνο ώρες.

Μια οξεία κρίση, εάν αντιμετωπιστεί νωρίς, μπορεί συνήθως να τεθεί υπό έλεγχο μέσα σε μερικές ώρες. Όταν ο πόνος και η φλεγμονή μειωθούν, ο οφθαλμίατρος σας θα σας συμβουλεύσει να κάνει με λέιζερ ένα μικρό άνοιγμα στην περιφερική πλευρά της ίριδας - που ονομάζεται λέιζερ ιριδοτομή - για να λυθεί η απόφραξη και να επιτραπεί στο υγρό να απoχετευτεί έξω από το μάτι, αλλά και για να αποφευχθεί νέα κρίση οξέος γλαυκώματος στο μέλλον.

Επίσης ο οφθαλμίατρος σας θα σας συμβουλεύσει να κάνετε την ίδια θεραπεία και στο άλλο μάτι, γιατί υπάρχει κίνδυνος να εμφανιστεί το ίδιο πρόβλημα σε αυτό.

Άλλοι τύποι γλαυκώματος

  • Ψευδοαποφολιδωτικό Γλαύκωμα
  • Σύνδρομο Διασποράς Χρωστικής (συνήθως σε νέους ενήλικες (κάτω των 40 ετών)
  • Μετατραυματικό Γλαύκωμα
  • Μετά από φλεγμονές του ματιού
  • Από φάρμακα όπως η κορτιζόνη (σε μορφή είτε ρινικού σπρέι, είτε εισπνεόμενου για άσθμα, είτε χάπια)

Πως ανιχνεύεται το γλαύκωμα;

Επειδή το γλαύκωμα γίνεται περισσότερο συχνό πάνω από την ηλικία των 40 ετών, πρέπει να κάνετε συχνά εξέταση, (κάθε 1-2 χρόνια) και να ζητάτε και όλα τα παρακάτω είδη εξετάσεων για γλαύκωμα.

Κατά την ολοκληρωμένη εξέταση, ο οφθαλμίατρος κος Χατζηνικόλας:

  • μετρά την οπτική σας οξύτητα,
  • μετρά την ενδοφθάλμια πίεση (τονομέτρηση),
  • ελέγχει την αποχετευτική γωνία του ματιού σας (γωνιοσκοπία),
  • αξιολογεί την κατάσταση του οπτικού νεύρου (βυθοσκόπηση),
  • ελέγχει το οπτικό πεδίο του κάθε ματιού (αυτόματη περιμετρία- ποιοτικός έλεγχος της κατάστασης των οπτικών νευρικών ινών),
  • θα μετρήσει το πάχος του κερατοειδούς - Παχυμετρία κερατοειδούς - που με πρόσφατες μελέτες έχει αποδειχθεί ότι παίζει σημαντικό ρόλο στον υπολογισμό της πίεσης του ματιού.
  • θα ζητήσει να κάνετε οπτική τομογραφία συνοχής - OCT (RNFL ANALYSIS - ποσοτική ανάλυση των οπτικών νευρικών ινών).

Θα χρειαστεί να επαναλαμβάνετε μερικές ή όλες αυτές τις εξετάσεις σε τακτική βάση, για να καθοριστεί εάν η βλάβη από το γλαύκωμα εξελίσσεται.

Ποιος κινδυνεύει να αναπτύξει γλαύκωμα;

Εάν η ενδοφθάλμια σας πίεση είναι πάνω από το φυσιολογικό αυτό δε σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι έχετε και γλαύκωμα. Η κατάσταση κατά την οποία υπάρχει αυξημένη πίεση του ματιού χωρίς όμως βλάβη στο οπτικό νεύρο λέγεται ΟΦΘΑΛΜΙΚΗ ΥΠΕΡΤΟΝΙΑ.

Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη γλαυκώματος είναι:

  • ηλικία άνω των 40
  • ύπαρξη υψηλής μυωπίας - υπερμετρωπίας
  • αφρικανική καταγωγή
  • μεγάλες διακυμάνσεις της ενδοφθάλμιας πίεσης
  • οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος
  • προηγούμενοι τραυματισμοί στο μάτι
  • Σακχαρώδης Διαβήτης

Το Χρόνιο γλαύκωμα γίνεται πολύ πιο συχνό με την αύξηση της ηλικίας. Είναι ασυνήθιστο κάτω από την ηλικία των 40 ετών, αλλά προσβάλλει το 1% των ανθρώπων άνω των 40 ετών, και το 5% εκείνων άνω των 65 ετών.

Φυλή

Ένα είστε αφρικάνικης προέλευσης είστε σε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξετε χρόνιο γλαύκωμα και μπορεί να επέλθει σε μικρότερη ηλικία και να είναι πιο σοβαρό.

Οικογενειακό ιστορικό

Εάν έχετε στενό συγγενή ο οποίος έχει χρόνιο γλαύκωμα, τότε πρέπει να κάνετε έλεγχο τακτικά. Πρέπει να συμβουλεύσετε και άλλα μέλη της οικογένειας σας να κάνουν το ίδιο. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό εάν είστε πάνω των 40 ετών οπότε οι εξετάσεις πρέπει να γίνονται κάθε 1-2 χρόνια.

Μυωπία

Άνθρωποι με υψηλή μυωπία έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν χρόνιο γλαύκωμα.

Ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη χρόνιου γλαυκώματος.

Παρακαλώ σημειώστε: άνθρωποι πάνω των 40 ετών και με οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος - όπως γονείς, παιδιά και αδέλφια - πρέπει να ελέγχονται συχνά (κάθε χρόνο).

Ο οφθαλμίατρός σας θα λάβει υπόψη όλους αυτούς τους παράγοντες προτού αποφασίσει εάν χρειάζεστε θεραπεία για τη ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης σας ή εάν θα πρέπει να παρακολουθείστε συχνά για την ανεύρεση τυχόν αρχόμενης βλάβης και την πιθανότητα ανάπτυξης γλαυκώματος.

Υποψήφιος για γλαύκωμα σημαίνει ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης γλαυκώματος είναι μεγαλύτερος και θα χρειαστείτε τακτικές εξετάσεις για να ανιχνεύσετε τα πρώιμα σημεία της βλάβης στο οπτικό νεύρο.

Γιατί το γλαύκωμα είναι επικίνδυνο για την όραση ;

Ο κίνδυνος με το χρόνιο γλαύκωμα είναι ότι το μάτι σας μπορεί να φαίνεται κανονικό. Δεν υπάρχει πόνος και η όραση φαίνεται να μην μεταβάλλεται, αλλά το οπτικό πεδίο μπορεί να πάθει βλάβη. Μερικοί άνθρωπ οι πάνε σε οφθαλμίατρο επειδή διαπιστώνουν ότι η όραση δεν είναι τόσο καλή στο ένα μάτι σε σύγκριση με το άλλο.

Η πρώτη απώλεια στο οπτικό πεδίο, είναι συνήθως σε σχήμα τόξου, λίγο επάνω ή κάτω από το κέντρο όταν κοιτάμε ευθεία. Αυτή η κατεστραμμένη περιοχή, εάν το γλαύκωμα μείνει αθεράπευτο, επεκτείνεται. Το κέντρο του οπτικού πεδίου προσβάλλεται τελευταίο, και τελικά είναι σαν να βλέπεις μέσα από ένα σωλήνα, η επονομαζόμενη “σωληνοειδής όραση’’.

Πως θεραπεύεται το γλαύκωμα;

Η κύρια θεραπεία του χρόνιου γλαυκώματος στοχεύει στο να μειωθεί η πίεση του ματιού. Μερικές θεραπείες στοχεύουν και στο να βελτιωθεί η παροχή αίματος στο οπτικό νεύρο. Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να εξετάζεστε συχνά.

Η θεραπεία για την μείωση της πίεσης αρχίζει συνήθως με σταγόνες. Αυτές οι σταγόνες δρουν μειώνοντας το ποσό του υγρού που παράγεται από το μάτι ή ανοίγοντας τα αποχετευτικά κανάλια έτσι ώστε το παραπάνω υγρό να αποχετευτεί έξω από το μάτι. Εάν αυτό δεν βοηθήσει, ο οφθαλμίατρος σας μπορεί να προτείνει είτε θεραπεία με λέιζερ, είτε χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται τραμπεκουλεκτομή για να βελτιωθεί η αποχέτευση του υγρού από το μάτι σας. Κατά κανόνα, η βλάβη που προκαλείται από το γλαύκωμα είναι μη αναστρέψιμη. Το λέιζερ είναι απαραίτητο σε γλαύκωμα κλειστής ή στενής γωνίας και γίνεται για την αποφυγή κρίσης οξέος γλαυκώματος και γίνεται και στα δύο μάτια την ίδια μέρα.

Οι περιοδικές εξετάσεις είναι πολύ σημαντικές για την αποφυγή της απώλειας της όρασης. Επειδή το γλαύκωμα μπορεί να χειροτερέψει χωρίς να το συνειδητοποιήσετε, η θεραπεία σας μπορεί να χρειαστεί να αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου. Δεν σημαίνει ότι επειδή σας δόθηκε μια συγκεκριμένη θεραπεία, η πίεση θα είναι στο εξής σταθερά μειωμένη, αλλά μπορεί κάποια στιγμή να ξαναρχίσει να ανεβαίνει. Γι’ αυτό ο συχνός έλεγχος σε οφθαλμίατρο είναι πολύ σημαντικός.

Φαρμακευτική θεραπεία

Η πίεση του ματιού και κατά συνέπεια και το γλαύκωμα συνήθως ελέγχεται με οφθαλμικές σταγόνες που λαμβάνονται από μία έως και 3-4 φορές την ημέρα (ανάλογα με το είδος του φαρμάκου) και μερικές φορές σε συνδυασμό με χάπια, αλλά η θεραπεία με χάπια δίνεται μόνο για μερικές ημέρες ή εβδομάδες.

Αυτά τα φάρμακα μειώνουν την ενδοφθάλμια πίεση είτε μειώνοντας την παραγωγή του υδατοειδούς υγρού στο εσωτερικό του ματιού, είτε βελτιώνοντας τη ροή - αποχέτευση από την αποχετευτική γωνία. Για να είναι αποτελεσματικά αυτά τα φάρμακα, θα πρέπει να τα λαμβάνετε τακτικά και σε συνεχή βάση. Είναι επίσης σημαντικό να ενημερώσετε τον οφθαλμίατρο σας για ότι άλλα φάρμακα χρησιμοποιείτε για άλλες παθήσεις.

Τα φάρμακα του γλαυκώματος μπορεί να έχουν παρενέργειες. Θα πρέπει να ενημερώσετε τον οφθαλμίατρο σας αμέσως εάν πιστεύετε ότι εμφανίζετε παρενέργειες.

Μερικές οφθαλμικές σταγόνες μπορεί να προκαλέσουν:

  • κόκκινα μάτια
  • θολή όραση για μερικά λεπτά (φυσιολογικό)
  • πονοκεφάλους
  • αλλαγές στον καρδιακό παλμό ή στην αναπνοή ειδικά εάν έχετε άσθμα. (ίσως ο οφθαλμίατρος, σας ζητήσει να εξεταστείτε από καρδιολόγο)
  • αίσθημα κούρασης
  • υπνηλία ή και αίσθημα ξηρότητας του στόματος

Τα χάπια μερικές φορές προκαλούν :

  • «Μυρμήγκιασμα» των δακτύλων των χεριών
  • Ανωμαλίες στο γαστρεντερικό
  • Νεφρικούς λίθους (πέτρες στα νεφρά, αν χρησιμοποιούνται για πολλές εβδομάδες)

Επέμβαση με λέιζερ

Οι θεραπείες με επεμβάσεις λέιζερ μπορεί να είναι αποτελεσματικές για διαφορετικούς τύπους γλαυκώματος. O κος Χατζηνικόλας μπορεί να επιλέξει έναν από τους παρακάτω τρόπους για κάθε περίπτωση ξεχωριστά:

  • Σε γλαύκωμα ανοικτής γωνίας θεραπεύεται η ίδια η αποχέτευση. Το λέιζερ χρησιμοποιείται για να διευρύνει το αποχετευτικό άνοιγμα (γωνιοπλαστική) και να βοηθήσει στον έλεγχο της ενδοφθάλμιας πίεσης.
  • Σε γλαύκωμα κλειστής γωνίας, το λέιζερ δημιουργεί ένα άνοιγμα στην ίριδα (Laser ιριδοτομή) για να βελτιώσει την ροή του υδατοειδούς υγρού στην αποχετευτική οδό, αλλά και να μειώσει πολύ τον κίνδυνο να κλείσει η γωνία και να προκληθεί οξύ γλαύκωμα.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Η χειρουργική επέμβαση επιλέγεται μόνο όταν η αντιμετώπιση του γλαυκώματος δεν ελέγχεται με σταγόνες, ή εάν ο ασθενής δεν συμμορφώνεται στο να χρησιμοποιεί τις σταγόνες του σε σταθερή βάση. Κατά την επέμβαση, ο οφθαλμίατρος χρησιμοποιεί μικροχειρουργικά εργαλεία για να σχηματίσει ένα νέο αποχετευτικό πόρο ώστε το υδατοειδές υγρό να αποχετεύεται από το μάτι, μέσω του πόρου αυτού. Έτσι ο νέος πόρος βοηθά στη μείωση της πίεσης του ματιού.

Παρά το γεγονός ότι οι σοβαρές επιπλοκές της μοντέρνας χειρουργικής του γλαυκώματος είναι σπάνιες, αυτές μπορεί να συμβούν, όπως και σε κάθε χειρουργική επέμβαση.

Ποιος είναι ο δικός σας ρόλος στην αντιμετώπιση της πίεσης του ματιού σας;

Η θεραπεία του γλαυκώματος απαιτεί «ομαδική» συνεργασία από εσάς και από τον οφθαλμίατρο σας. Ο κος Χατζηνικόλας θα σας δώσει τη θεραπεία για την πίεση του ματιού σας, αλλά ΜΟΝΟ από εσάς εξαρτάται η τακτική λήψη των σταγόνων ή των χαπιών.

Ποτέ μη σταματήσετε ή αλλάξετε τις σταγόνες που σας έχουν δοθεί εάν δεν συμβουλευθείτε πρώτα τον οφθαλμίατρο σας.

Οι συχνές εξετάσεις του ματιού είναι πολύ κρίσιμες για την απόφαση της οποιασδήποτε τροποποίησης της θεραπείας.

Η απώλεια της όρασης μπορεί να προληφθεί

Οι συχνές οφθαλμολογικές εξετάσεις είναι ο μόνος τρόπος για την πρώιμη διάγνωση του γλαυκώματος και την πρόληψη της απώλειας της όρασης.

Θα πρέπει να εξετάζεστε ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ:

  • το πολύ κάθε 2-3 χρόνια, εάν είστε κάτω από 40 χρονών
  • κάθε 1-2 χρόνια, εάν είστε πάνω από 45 ετών
  • εάν υπάρχει γλαύκωμα σε κάποιο μέλος της οικογένειας
  • εάν είστε Αφρικανικής καταγωγής
  • εάν έχετε υψηλή μυωπία ή υπερμετρωπία
  • εάν είχατε σοβαρό τραυματισμό του οφθαλμού σας στο παρελθόν
  • εάν παίρνετε οποιασδήποτε μορφής φάρμακα με κορτιζόνη, είτε είναι εισπνεόμενα για άσθμα, είτε σε μορφή χαπιών.

Εάν έχετε κάποιες ερωτήσεις και απορίες σχετικά με τα παραπάνω, παρακαλώ ρωτήστε τον οφθαλμίατρο σας, κο Κ. Χατζηνικόλα.

Κωνσταντίνος Γ. Χατζηνικόλας, MD

Κωνσταντίνος Γ. Χατζηνικόλας, MD

Χειρουργός Οφθαλμίατρος
Ειδικευθείς στη Μεγάλη Βρετανία
Εξειδικευθείς στην αντιμετώπιση της Διαβητικής Αμφιβληστροειδοπάθειας και της Ηλικιακής Εκφύλισης της Ωχράς κηλίδας. (Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Newcastle - Αγγλία)

Copyright 2024 - All Rights Reserved

Ο Σχεδιασμός και η Ανάπτυξη της ιστοσελίδας έγινε από την RodosWebs